SYNDROM WYPALENIA ZAWODOWEGO

 

Czy w swojej pracy zawodowej często mówisz sobie: „Nie mam siły już dłużej pracować”, „Złoszczą mnie uczniowie i ich rodzice”, „Moje zasoby się wyczerpały”? Czy czujesz permanentny stres, zmęczenie, zniechęcenie, niemoc? Czy przechodziłeś przez kolejne stadia: entuzjazm – stagnacja – frustracja – apatia? Być może cierpisz na syndrom wypalenia zawodowego.

Problem ten dotyka bardzo liczne grono współczesnych pracowników, wielu z nich to osoby związane z oświatą. Praca nauczyciela jest bardzo specyficzna – pracujemy w hałasie, w dużym tempie, pod presją czasu, jesteśmy zmuszeni do wielozadaniowości. Nauczanie, wychowanie, kontrola bezpieczeństwa to jedynie niektóre z naszych rozlicznych zadań. Często mimo dużych starań i nakładu naszej pracy nie widzimy efektów. Po fali entuzjastycznego podejścia do pracy z uczniami pojawia się zniechęcenie, frustracja i ostatecznie wypalenie zawodowe, które dotyka wielu nauczycieli języków obcych.

Jak podają H. Freudenburg i G. North, wypalenie zawodowe to „stan, który krystalizuje się powoli, przez dłuższy okres przeżywania ciągłego stresu i angażowania całej energii życiowej i który w końcowym efekcie wywiera negatywny wpływ na motywację, przekonania i zachowania.” (Umiastowska, Gdaniec 149). To stan fizycznego, emocjonalnego i umysłowego wyczerpania, przejawiającego się chronicznym zmęczeniem wskutek długotrwałego angażowania się w sytuacje obciążające emocjonalnie.

Komu wypalenie zawodowe grozi najbardziej? Osobom niezwykle ambitnym, prawdziwym perfekcjonistom, którzy chcą z miejsca odnosić spektakularne sukcesy, osobom podejmującym zbyt wiele wyzwań, nadmiernie obwiniających się za porażki własne i uczniów, nauczycielom, którzy przedkładają życie zawodowe nad osobiste i którzy mają problem z akceptacją własnych niepowodzeń. Osoby takie bardzo często lekceważą symptomy syndromu wypalenia, uważają rozdrażnienie, uporczywe zmęczenie i coraz częściej pojawiające się poważne jednostki chorobowe za naturalną konsekwencję przepracowania, często bagatelizują wyraźne sygnały, które przesyła im organizm.

Przyczyn wypalenia zawodowego można się doszukiwać w kwestiach organizacyjnych – przyjmowaniem zbyt wielu obowiązków, którym nie jesteśmy w stanie sprostać z powodów braku czasu i przemęczenia, ciągły strach, stres, niepewność, niewiara w siebie i konieczność stałego udowadniania sobie i innym własnej wartości, brak docenienia ze strony naszych zwierzchników. Przyczyną mogą stać się także kwestie interpersonalne – brak umiejętności nawiązania kontaktu ze współpracownikami oraz problemy indywidualne.

Jak rozpoznać syndrom wypalenia zawodowego, jakie są jego najczęstsze objawy, a przede wszystkim – jak radzić sobie z tym niepożądanym zjawiskiem dowiecie się już wkrótce w jednym z kolejnych postów.