Jak wykorzystać sprzęt z programu Laboratoria Przyszłości podczas realizacji projektów edukacyjnych?

Wielu nauczycieli zapewne zastanawia się, w jaki sposób sprostać wyzwaniom, które stawia przed nami całe środowisko edukacyjne: ministerstwo, dyrekcja, organy nadzoru, wreszcie rodzice… czy nawet sami uczniowie. W szkole niby model pruski ma się dobrze, a jednak coraz bardziej staramy go się modyfikować… Bo przecież kilkaset, kilkadziesiąt lat temu aparatów, komputerów w szkole nie było… Kiedyś „gadające” samochody, rozmowy na ekranie „malutkich telewizorków” mogliśmy oglądać jedynie w filmach Roberta Zemeckisa, George’a Lucasa czy Stevena Spielberga. Dziś technologia jest wszechobecna, w domu, w pracy, w szkole.

Światło włączy i wyłączy nam Siri, do celu zaprowadzą nas Google Maps, a za pomocą Face Time’a połączymy się ze znajomymi na drugim końcu świata. Nasze dzieci nie znają życia bez Internetu, bez stałej obecności mediów społecznościowych. Pokolenie ALPHA czuje się, jak ryba w wodzie w świecie wirtualnym - niczym tulkuny z najnowszego dzieła Jamesa Camerona. Równoczesne funkcjonowanie w świecie cyfrowym i rzeczywistym jest dla nich normalnością, a granica między światami bywa często bardzo cienka, a przez niektórych wręcz niedostrzegalna. Doświadczenia edukacji zdalnej spowodowały jednak, że nasi uczniowie stali się ubożsi w relacji z rówieśnikami, że globalny kontakt w zaciszu domowym nie sprzyja zacieśnianiu więzów bądź nawiązywaniu kontaktów. Owszem, ci bardziej wstydliwi, ale z wybujałą fantazją mogą mieć większe pole do popisu w kreowaniu swojej wirtualnej postaci, ale „w realu” wygląda to zapewne inaczej.

Jak zatem ma wyglądać nowoczesna edukacja, szyta na miarę potrzeb pokolenia ALPHA?

Na liście MEiN „Podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2022/23" znalazły się m.in. zapisy dotyczące najnowszych technologii i narzędzi cyfrowych.

• Rozwijanie umiejętności metodycznych nauczycieli w zakresie prawidłowego i skutecznego wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesach edukacyjnych. Wsparcie edukacji informatycznej i medialnej, w szczególności kształcenia krytycznego podejścia do treści publikowanych w Internecie i mediach społecznościowych.

• Wsparcie nauczycieli i innych członków społeczności szkolnych w rozwijaniu umiejętności podstawowych i przekrojowych uczniów, w szczególności z wykorzystaniem pomocy dydaktycznych zakupionych w ramach programu „Laboratoria przyszłości”.

Szkoły podstawowe zostały wyposażone w różnorodny sprzęt w ramach programu Laboratoria Przyszłości. W zależności od wizji i wyobraźni wnioskodawców, szkoły wybierały z ministerialnej listy nie tylko sprzęt audio – wideo i wszelkie gadżety okołomedialne, lecz także maszyny do szycia, wypalarki do drewna, różnej maści klocki i bum bum rurki… Ale jak wiadomo, wszystko, co nowe budzi niepokój i wątpliwości. Niektórzy nauczyciele zastanawiają się, jak jednocześnie realizować podstawę programową robiąc np. zdjęcia, do czego wykorzystać wydruki 3D i co wspólnego ma geografia z okularami VR? A już przecież Janusz Korczak mawiał, że „nie wolno zostawiać świata takim, jakim jest”. Świat należy zmieniać, edukację należy zmieniać, a każdą zmianę należy zacząć od siebie. Od nas nauczycieli zależy bardzo wiele. Uczniowie chłoną niczym gąbka, przekazujemy im nasz strach i obawę, ale przekazujemy im też nasze zaangażowanie i motywację. Wykorzystując sprzęt z LP możemy śmiało powołać się na poniższe zapisy z podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej:

Szkoła ma stwarzać uczniom warunki do nabywania wiedzy i umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów z wykorzystaniem metod i technik wywodzących się z informatyki, w tym logicznego i algorytmicznego myślenia, programowania, posługiwania się aplikacjami komputerowymi, wyszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, posługiwania się komputerem i podstawowymi urządzeniami cyfrowymi oraz stosowania tych umiejętności na zajęciach z różnych przedmiotów m.in. do pracy nad tekstem, wykonywania obliczeń, przetwarzania informacji i jej prezentacji w różnych postaciach.

Szkoła ma również przygotowywać ich do dokonywania świadomych i odpowiedzialnych wyborów w trakcie korzystania z zasobów dostępnych w Internecie, krytycznej analizy informacji, bezpiecznego poruszania się w przestrzeni cyfrowej, w tym nawiązywania i utrzymywania opartych na wzajemnym szacunku relacji z innymi użytkownikami sieci. Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości.

Sprzęt, jaki otrzymaliśmy w ramach programu LP daje wiele możliwości i posiada niezmierzony potencjał. Jako nauczyciel języka obcego często wykorzystuję sprzęt audiowizualny podczas realizacji projektów edukacyjnych. W ostatnim projekcie e-twinningowym aparat fotograficznym wykorzystywaliśmy m.in. do dokumentowania naszych działań (zdjęcia, filmy), ale z pomocą aparatu wykonywaliśmy także zadania projektowe. Korzystając z aparatu cyfrowego nagraliśmy materiał, który został zmontowany w jeden film pt. Życzenia dla świata. Celem tego zadania było nie tylko zwrócenie uwagi na aktualne problemy globalne, lecz także uświadomienie uczniom, jak ważne jest docenianie uniwersalnych wartości, takich jak przyjaźń, rodzina, bezpieczeństwo, darmowa edukacja czy pokój na świecie. Podczas tego zadania uczniowie rozwijali zarówno kompetencje językowe, jak również umiejętność autoprezentacji, co stanowi jedną z kluczowych kompetencji przyszłości.

Podczas realizacji projektu korzystaliśmy z wielu narzędzi cyfrowych, tworząc własne awatary, e-puzzle, interaktywną książeczkę, chmury wyrazowe, czy animowane kartki. Jednocześnie warto zwrócić uwagę na świadomość ekologiczną uczniów. My wykonywaliśmy np. ozdoby i dekoracje świąteczne ze starych gazet i papieru przeznaczonego na makulaturę.

    

Zgodnie z zapisem w podstawie programowej: 

• Duże znaczenie dla rozwoju młodego człowieka oraz jego sukcesów w dorosłym życiu ma nabywanie kompetencji społecznych takich jak komunikacja i współpraca w grupie, w tym w środowiskach wirtualnych, udział w projektach zespołowych lub indywidualnych oraz organizacja i zarządzanie projektami.

• Zastosowanie metody projektu, oprócz wspierania w nabywaniu wspomnianych wyżej kompetencji, pomaga również rozwijać u uczniów przedsiębiorczość i kreatywność oraz umożliwia stosowanie w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań programowych, organizacyjnych lub metodycznych.

Innowacyjnym zadaniem dla moich uczniów było zaprojektowanie i wydrukowanie ozdób świątecznych dla swoich najmłodszych kolegów i koleżanek z przedszkola. Uczniowie wykonali projekt w aplikacji Tinkercad, a następnie wydrukowali go na naszej drukarce 3D. Niektórzy korzystali również z gotowych projektów udostępnionych do pobrania.

Efektem końcowym całego projektu jest wirtualny łańcuch z 24 zadaniami świątecznymi wykonany w aplikacji Genially, jak również wielojęzyczny słowniczek, z którego mogą korzystać nauczyciele – uczestnicy projektu na swoich zajęciach. Współpraca międzyszkolna zawsze ma pozytywny wpływ na uczniów. Inna perspektywa, doświadczenie różnorodności kształtują w młodych ludziach postawę otwartości i wzbudzają ciekawość w odkrywaniu świata.

Wyżej przedstawione pomysły to tylko kilka inspiracji, gdzie możliwe jest wykorzystanie drukarki 3D, aparatu, kamery, statywu czy dyktafonu. Szkoły wyposażone w sprzęty „kulinarne” mogłyby np. wypiekać z uczniami pierniczki, dekorować je, a inne rysować te pierniki długopisem 3D. 

Nie bójmy się INNYCH sposobów prowadzenia naszych zajęć. Dla tych opornych i ciągle jeszcze wahających się niezbity dowód, że bać się nie należy, wszak zapisy w PODSTAWIE nie kłamią: 

• Wyboru treści podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, które będą realizowane metodą projektu, może dokonywać nauczyciel samodzielnie lub w porozumieniu z uczniami.

• Projekt, w zależności od potrzeb, może być realizowany np. przez tydzień, miesiąc, semestr lub być działaniem całorocznym. W organizacji pracy szkoły można uwzględnić również takie rozwiązanie, które zakłada, że w określonym czasie w szkole nie są prowadzone zajęcia z podziałem na poszczególne lekcje, lecz są one realizowane metodą projektu.

• Przy realizacji projektu wskazane jest wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Wielokrotnie o pisałam o tym, że marzę o szkole, do której nasze dzieci będą chodziły z radością. Na szkołę zawsze patrzę z perspektywy nauczycielki, ale też z perspektywy mamy. I serce mi pęka, a czasem szlag (swoją drogą – bardzo stary germanizm) mnie trafia, gdy widzę i słyszę, czego i w jaki sposób muszą uczyć się moje dzieci. Mówimy o rozwijaniu pasji, pokazywaniu różnych rozwiązań, a tymczasem nie możemy w spokoju zabrać dzieci na weekendowy wyjazd, bo mają „tony” zadań i wypracowań do napisania, setki zdań do tłumaczenia i powtórki z każdego przedmiotu "egzaminacyjnego”. Moja wiedza chemiczna ogranicza się do tego, że wiem, do czego potrzebna jest benzyna; z historii pewnie wiem trochę więcej, bo lubię czytać, ale bardziej interesują mnie prawdziwe historie ludzi, a nie daty i skróty partyjne sprzed stu lat. Żyję, mam się dobrze i "świat się nie zawalił", bo zapomniałam „kto z kim w Quovadisie” i ile lat trwała era kenozoiczna.

Co ma na celu „zarzucanie” ucznia nadmierną ilością wiedzy i masakrowanie jego młodzieńczej pasji poznawania świata??? JAKOŚĆ ma znaczenie, nie - ilość… 

Żaden minister ani kurator za nas tego nie zrobi… zmian mogą dokonać jedynie nauczyciele…

Odwagi i wytrwałości.

EZ