BOOKER PRIZE 2021

 

W tym miesiącu – 3 listopada – poznaliśmy laureata nagrody Man Booker Prize. To jedna z najważniejszych na świecie nagród literackich, zdecydowanie moja ulubiona. Po raz pierwszy przyznano ją w 1969 roku, a wśród laureatów jak dotąd znaleźli się choćby Iris Murdoch, Salman Rushdie, John Maxwell Coetzie, Peter Carey oraz moi osobiści faworyci – Kazuo Ishiguro i Ian McEwan. Dziś chciałbym przybliżyć nieco tę nagrodę i zachęcić nauczycieli języków obcych do sięgania po nominowane i nagrodzone pozycje. Duża część książek spod znaku Nagrody Bookera jest tłumaczona na język polski, część jest dostępna jedynie w wersji oryginalnej.

Dawniej nagrodę za książkę wydaną w Wielkiej Brytanii mogli otrzymać autorzy tworzący w języku angielskim i pochodzący ze Zjednoczonego Królestwa lub innych krajów tzw. Commonwealth, czyli Wspólnoty Narodów – krajów byłego brytyjskiego imperium kolonialnego. W 2014 roku doszło jednak do reformy zasad przyznawania nagrody i szansę otrzymania nominacji zagwarantowano także pisarzom amerykańskim oraz przedstawicielom innych nacji, tworzących w języku angielskim.

W 2005 roku ustanowiono siostrzaną nagrodę Man International Booker  Prize, którą mogą otrzymać także nieanglojęzyczni pisarze za przekłady swoich dzieł na język angielski. Już w pierwszej edycji nominację otrzymał Stanisław Lem, a w roku 2018 Olga Tokarczuk odebrała nagrodę za powieść „Bieguni” („Flights”).

Corocznie w lipcu publikowana jest lista 13 nominowanych twórców i ich dzieł – tzw. długa lista, we wrześniu pojawia się skrócona lista, zwykle z sześcioma tytułami, a w październiku lub listopadzie poznajemy nazwisko zwycięzcy.

Dwa lata temu po raz trzeci w historii nagrody wyłoniono aż dwie laureatki. Były to słynna kanadyjska pisarka Margaret Atwood za powieść „Testamenty” (już dostępna na naszym rynku wydawniczym kontynuacja słynnej „Opowieści podręcznej”) oraz brytyjska pisarka Bernardine Evaristo za powieść „Dziewczyna. Kobieta. Inna” (także już przetłumaczona). Do takiej sytuacji doszło wcześniej w 1974 roku, kiedy laureatami Nagrody Bookera zostali Nadine Gordimer z Republiki Południowej Afryki za powieść „Zachować swój świat” („The Conservationist”) i Brytyjczyk Stanley Middleton za książkę „Wakacje” („Holiday”) oraz w 1992, kiedy nagrodę odebrali: Kanadyjczyk Michael Ondatje za – dla mnie – jedną z najwybitniejszych powieści XX wieku – „Angielski pacjent”  („English Patiient”) i Anglik Barry Unsworth za ‘Sacred Hunger”. Dla Margaret Atwood była to druga nagroda, a uprzednio dwukrotnie nagrodę odebrali J.M. Coetzie, Peter Carey i Hilary Mantel.

W tym roku na długiej liście, wyselekcjonowanej przez jury pod przewodnictwem Mayi Yasanoff, znalazły się następujące powieści:

Anuk Arudpragasam, “A Passage North” (Sri Lanka)

Damon Galgut, “The Promise” (Republika Południowej Afryki)

Patricia Lockwood, “No One Is Talking About This” (USA)

Nadifa Mohamed, “The Fortune Men” (Somalia/Wielka Brytania)

Richard Powers, “Bewilderment” (USA)

Maggie Shipstead, “Great Circle” (USA)

Tegorocznym zwycięzcą został południowoafrykański pisarz Damon Galgut za powieść „The Promise” („Obietnica”), Jest to rodzinna saga, obejmująca cztery dekady. W każdej z tych dekad dochodzi do śmierci w rodzinie farmerów Swartów, która ma duży wpływ na dalsze losy bohaterów. Tytułowa obietnica dotyczy życzenia umierającej żony farmera, która nalega, aby Salome, ich czarnoskóra służąca otrzymała prawo własności do zamieszkiwanego przez nią domu na rodzinnej posesji. Jak zachowają się dzieci farmerów w obliczu życzenia matki?

Niestety, nie czytałem jeszcze żadnej z nominowanych pozycji, ale – jak dziejc się co roku –całą nominowaną trzynastkę już nabyłem. Jestem pod tym względem niepoprawnym kolekcjonerem i pochwalę się, że mam w swej kolekcji zwycięskie powieści wszystkich laureatów Nagrody Bookera – od 1969 roku po rok 2021. Polecam wszystkie nominowane i zwycięskie powieści (naprawdę rzadko się zdarza, że jakaś wygrana powieść mnie rozczarowuje), gdyż Man Booker Prize to gwarancja najwyższej jakości.

Źródło: www.bookerprize.com

Źródło zdjęcia: https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-58558396